ساختمان مفصل چگونه است؟

معمولا در محل مفصل استخوان ها قدری حجیم تر میشوند تا سطح تماس آنها با یکدیگر بیشتر شود.

این افزایش سطح تماس هم موجب حرکت بهتر و هم پایداری بیشتر در حین حرکت میشود.

مفصل قسمتی از سیستم حرکتی بدن انسان است که فعالیت زیادی دارد

و به علت همین فعالیت زیاد است که بیش از قسمت های دیگر این سیستم دچار اختلال در عملکرد میشود. بیشترین بیماری های سیستم حرکتی بدن در مفاصل است.

درد، تورم و خشکی در حرکت از معمول ترین مشکلات سیستم حرکتی است

که به علت اختلال در کارکرد مفصل بوجود میاید.

از لحاظ کارکردی سه نوع مفصل در بدن انسان وجود دارد.

مفصل متحرک یا دی آرتروز Diarthrosis
در این نوع مفاصل دو استخوان تشکیل دهنده مفصل کاملا آزادانه در کنار یکدیگر حرکت میکنند.

مانند مفصل مچ دست یا زانو. در مفصل زانو استخوان درشت نی کاملا در مقابل استخوان ران حرکت کرده

و به جلو و عقب میرود.

مفصل نیمه متحرک یا آمفی آرتروز Amphiarthrosis
در این نوع مفاصل استخوان های تشکیل دهنده مفصل توسط بافتی دیگر به یکدیگر چسبیده اند.

گرچه این استخوان ها میتوانند نسبت به هم حرکت کنند ولی این حرکت آزادانه و کامل نیست.

به عنوان مثال میتوان از مفاصل بین دو مهره کمری یا مفصل بین استخوان های

 درشت نی و نازک نی در ناحیه زانو نام برد.

مهره های کمر به توسط دیسک بین مهره ای به هم متصل میشوند.

گرچه با تغییر شکل دیسک مهره ها میتوانند کمی نسبت به هم حرکت کنند ولی این حرکت محدود است.

مفصل بدون حرکت یا سین آرتروز Synarthrosis
در این مفاصل دو سر استخوان ها به توسط غضروف یا رباط به هم متصل شده

و عملا حرکتی بین دو استخوان وجود ندارد. مثل مفصل بین استخوان های جمجمه

گرچه جمجمه از تعدادی استخوان صفحه های در کنار هم درست شده است که از هم جدا هستند ولی این استخوان ها نسبت به هم حرکتی ندارند.

غضروف
غضروف بصورت لایه ای است که انتها های استخوان ها را پوشانده و موجب روان شدن

حرکت دو استخوان نسبت به یکدیگر میشود

کپسول مفصلی
کپسول مفصلی پرده یا کیسه ایست که دور تا دور مفصل را پوشانده است

و در بالا و پایین در محلی که غضروف تمام میشود محکم به استخوان میچسبد.

کپسول مفصلی یکی از ساختمان هایی است که موجب نگه داشته شدن دو سر استخوان

در محل مفصل در کنار هم میشود

رباط یا لیگامان Ligament
رباط یا لیگامان نوارهایی از بافت لیفی یا فیبرو و بسیار محکم هستند

که در اطراف مفصل و بیرون کپسول مفصلی قرار گرفته و موجب پایداری مفصل میشوند.

رباط ها مانع از حرکت مفاصل در جهات خاصی میشوند تا بدین وسیله موجب شوند

تا مفصل فقط در جهت های معینی حرکت کند. در اغلب اوقات رباط ها

به کپسول مفصلی چسبیده و جزئی از آن هستند.

لایه سینوویال Synovial membrane
لایه سینوویال یک لایه سلولی ظریف است که سطح داخلی کپسول مفصلی را میپوشاند

و وظیفه آن ترشح مایع سینوویال Synovial fluid است. مایع سینوویال مایع لزج و لغزنده ایست

که در درون کپسول مفصل است و در بین سطوح مفصل موجب روان شدن

لغزش غضروف ها بر روی هم میشود. این مایع همچنین غضروف مفصلی را هم تغذیه میکند.

منیسک Meniscus
منیسک در مفصل زانو وجود دارد. از جنسی شبیه غضروف است

و موجب افزایش پایداری مفصل شده و نقش جذب کننده شوک های ناشی

از ضربات ناگهانی به مفصل را هم بازی میکند.