مکمل چیست؟
امروزه بسیاری از افراد همزمان با رژیم غذایی عادی و وعده‌های غذایی روزانه خود از موادی به عنوان مکمل هم استفاده می‌کنند.
البته چنانچه رژیم غذایی اصولی و علمی باشد تمام مواد غذایی به‌اندازه کافی به فرد می‌رسد و نیاز به حمایت تغذیه‌ای نیست.
مکمل‌های غذایی فقط به منظور حمایت تغذیه‌ای و برای رسیدن به هدفی خاص تجویز می‌شوند. اما مکمل چیست؟
مکمل‌های غذایی به‌مثابه موادی هستند که به‌عنوان تکمیل‌کننده یک رژیم غذایی طبیعی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
آن‌ها از مواد غذایی یا سایر ترکیبات به‌صورت غلیظ شده تهیه می‌شوند و دارای ارزش غذایی و یا اثر فیزیولوژیک در بدن شما می‌باشند.
آن‌ها به‌صورت تک‌ماده‌ای و یا به‌صورت ترکیبی ساخته می‌شوند. مکمل‌ها به شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند،
ازجمله: کپسول، قرص، قرص‌های مکیدنی، پودر، آمپول، شیشه‌های قطره‌چکان، و دیگر اشکال مشابه، آن‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند
که واحدهای مشخصی از مواد را در خود جای دهند، این مواد می‌تواند شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، گیاهی،
عصاره‌ها و دیگر مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها باشد
مکمل و انواع آن
به آنچه که کامل کننده رژیم غذایی مورد نیاز افراد است، “مکمل” گفته می‌شود.
انرژی مکمل‌ها بر اساس نوع آن‌ها متفاوت است. به‌طور کلی مکمل‌های غذایی شامل مواد غذایی
یعنی کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها، املاح، مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند.
انواع مکمل:
ویتامین‌ها و مواد معدنی
گزارش‌شده است بخش زیادی (97 درصد) از افرادی که به‌طور منظم از مکمل‌های غذایی استفاده می‌کنند،
مکمل‌هایی را مصرف می‌کنند که در دسته ویتامین‌ها و مواد معدنی جای می‌گیرند.
محبوب‌ترین انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مصرف‌شده عبارت‌اند از:
مولتی‌ویتامین‌ها، ویتامین D، کلسیم، ویتامین C ، ویتامین B یا B کمپلکس.
مکمل‌های خاص
بزرگ‌ترین گروه مکمل‌های خاص شامل اسیدهای چرب امگا 3 می‌شود که در روغن ماهی یافت می‌شود.
به‌طورکلی این مکمل برای کاهش فشارخون و درمان آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود،
صرف‌نظر از این دو مورد این مکمل مزایای دیگری نیز دارد. دیگر مکمل‌های اختصاصی عبارت‌اند از:
فیبرها، پروبیوتیک‌ها، گلوکوزامین / کندروایتین و کوانزیم Q10.
گیاهان و داروهای گیاهی
صرف‌نظر از افراد زیادی که از گیاهان و داروهای گیاهی استفاده می‌کنند، گروه زیادی از افراد به‌صورت منظم چای سبز مصرف می‌کنند.
دیگر مواد طبیعی که برای افراد استفاده‌کننده از ترکیبات گیاهی موردتوجه است، عبارت‌اند از: سیر، کرنبری، اکیناسه و جینسنگ.
مکمل‌های ورزشی، چاقی و لاغری
عده‌ای از افراد مکمل‌ها را برای اهداف ورزشی ، تغذیه‌ای و یا مدیریت وزن (افزایش وزن یا کاهش وزن) خود استفاده می‌کنند
، که تخمین زده می‌شود این افراد 19 درصد استفاده‌کنندگان از مکمل‌های غذایی را تشکیل دهند
. از این گروه، رایج‌ترین مکمل‌ها عبارت‌اند از: مکمل‌های پروتئینی، ژل و نوشابه‌های انرژی‌زا مکمل گارسینیا کامبوجیا (تمبر هندی)
، قهوه سبز و نوشیدنی‌های افزایش‌دهنده حجم آب بدن.
مکمل‌های ورزشی غیر هورمونی معمولاَ حاوی همان موادی است که در مکمل‌های غذایی یافت می‌شود.
اما ترکیبات و مقدار مصرف آن بر اساس میزان نیاز ورزشکاران است. مکمل‌های ورزشی هورمونی علاوه بر مواد غذایی
دارای هورمون‌ها و پیش‌ساز هورمون‌ها نیز هستند.
فرق مکمل‌غذایی با غذا
مکمل غذایی برای کودکان و سالمندان به دفعات تجویز می‌شود. دکتر لطفعلی پورکاظمی در کتاب “ورزش،
درمان بیماری‌ها” تاکیده کرده که معمولاً مکمل غذایی، خالص‌تر، کم حجم‌تر، قابل جذب‌تر و بدون مواد غیر مؤثر و مواد زاید است.
در مکمل‌های غذایی ترکیبات غذایی به‌صورت کربوهیدرات‌ها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب و گلیسرول
، مواد معدنی و املاح و ویتامین‌ها که در واقع کوچکترین واحدهای ساختمانی ترکیبات غذایی است، موجود است.
دلیل استفاده از مکمل غذایی به جای غذا یا در کنار آن
گاهی اوقات شرایط افرادی به گونه‌‌ای است که باید ترکیبات غذایی بیشتری به وی برسد پس لازم است غذا کم حجم‌تر،
خالص‌تر و قابل جذب‌تر باشد. تصور کنید برای حمایت تغذیه‌ای فردی لازم است به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن
وی که ۷۰ کیلوگرم است روزانه ۲ گرم پروتئین به او برسد. در چنین شرایط خاصی اگر تنها راه رساندن پروتئین، گوشت در نظر گرفته شود
با توجه به نوع گوشت لازم است حدود ۷۰۰ تا ۱۴۰۰ گرم گوشت در رژیم روزانه این فرد لحاظ شود.
به طور حتم تحمل چنین رژیم سنگینی برای هر فردی مشکل است پس مصرف مکمل‌های پروتئینی توصیه می‌شود
که کم حجم‌تر و خالص‌تر هستند. در مورد ورزشکاران هم به دلیل تمرینات سنگین و حرفه‌ای که انجام می‌دهند،
ضرورت دارد که از مکمل‌های غذایی استفاده کنند. البته از نوع مجاز.
صلاحیت تجویز مکمل با کیست؟
طبق قانون مسئول تجویز مکمل باید شماره نظام پزشکی داشته باشد. یعنی اینکه معمولاً صلاحیت تجویز مکمل غذایی با پزشک است.
یک پزشک وظیفه دارد پس از گرفتن شرح حال و معاینات دقیق و گاهی هم آزمایش‌های پاراکلینیک، وضعیت صحت و سلامت فرد را بررسی کند.
در واقع این وظیفه پزشک است که نوع رژیم غذایی را مشخص کند. ممکن است رژیم غذایی معمولی، کم کالری یا پر کالری،
کم پروتئین یا سرشار از پروتئین، کم نمک، مایعات، سبزیجات پخته و یا رژیم‌های خاص باشد. البته تهیه منوع غذایی
و نگارش رژیم غذایی بر اساس دستور پزشک توسط کارشناس تغذیه صورت میگیرد.
آیا مربیان ورزشی صلاحیت تجویز مکمل‌های غذایی را دارند؟
پاسخ این پرسش “نه است”. در کتاب “ورزش، درمان بیماری‌ها”، پورکاظمی در این مورد چنین توضیح داده است:
هر چند که پزشکان داروساز و همچنین متخصصین و کارشناسان تغذیه از انواع مکمل‌ها و داروها اطلاعات
ارزشمند و آکادمیک دارند اما مسئولیت قانونی بر اساس مصوبات نظام پزشکی و وزارت بهداشت به عهده کسی است
که مجاز به نسخه نویسی است چراکه این پزشکان هستند که باید در محاکم قضایی برابر شکایات
و عوارض احتمالی داروها و مکمل‌ها پاسخگو باشند.
البته کارشناسان تغذیه می‌توانند در برنامه نویسی رژیم غذایی و مکمل‌ها و سایر مواردی که برای کاهش وزن
یا ازدیاد وزن و یا تغذیه در انواع بیماری‌ها اقدام کنند اما از لحاظ علمی و قانونی همه چیز متوجه پزشک است.
مثلاَ یک داروساز علیرغم آنکه در حیطه داروشناسی، از موارد مصرف و منع مصرف، تداخلات دارویی،
عوارض جانبی و مسائل دیگر دارای علم کافی است اما هرگز در تجویز دارو دخالت نمی‌کند و بدون نسخه و تجویز پزشک دارو نمی‌دهد.
در تغذیه نیز شرایط به همین گونه است. در مشخص کردن نوع رژیم غذایی و تجویز مکمل‌های غذایی مسئولیت علمی و قانونی متوجه پزشک است
و هیچ‌گاه صلاح نیست که افراد غیر مسئول و غیر متخصص از جمله دوستان و آشنایان و مربیان ورزشی اقدام به نگارش و توصیه رژیم غذایی نمایند.
هرچند اکثر مکمل‌های غذایی موجود در بازار مکمل‌ها در جهان امروز از بهترین مواد پروتئینی، ویتامینی، املاح معدنی و ترکیبات قندی تشکیل شده‌اند
اما بسیار پیش آمده که در رقابت بین شرکت‌های بزرگ سازنده این مواد در دنیا، برای فروش و سودآوری بیشتر،
از ترکیبات استروئیدی و مواد غیر مجاز و سرطان‌زا استفاده می‌شود. ضمن اینکه بعضی از مکمل‌ها
در شرایط غیر بهداشتی آماده و تهیه می‌شوند و سمومی در خود دارند که موجب ناراحتی‌هاب گوارشی می‌شوند.
با این اوصاف بهتر آنکه با خوردن غذاهای طبیعی مناسب و متعادل و متنوع، تندرستی بدن را تضمین کنیم.
چون به هر حال ویتامین‌ها و املاح برای تندرستی و سلامت بدن ضروری‌اند و اگر غذاهای متنوع براساس انرژی مورد نیاز مورد استفاده قرار بگیرد
به مصرف مکمل‌ها نیازی نخواهد بود.
نظرات شما عزیزان:
:: برچسب‌ها:
داروخانه آنلاین,
تبادل لینک هوشمند